9 november 2010
De Ommerschans geeft bodemschatten bloot
BALKBRUG – De Ommerschans is in velerlei opzichten een bijzondere locatie. Niet alleen heeft het vanaf 1620 gediend als verdedigingswerk, maar heeft het ook een geschiedenis als landbouwkolonie voor landlopers en bedelaars.
Als verdedingsschans moest het de toegangswegen van en naar het noorden van ons land beschermen. Naast de schans liep een zandweg, nu bekend als de Schansweg, die de verbinding verzorgde tussen Balkbrug en Ommen. Het veelbewogen stuk grond is in opdracht van Staatsbosbeheer verschraald, maar voordat deze aanpak in werking gesteld werd, werd de grond minutieus onderzocht met detectieapparatuur. ‘Niet voor niets’, vertelt Willem Bemboom van de stichting De Ommerschans. ‘We hebben heel wat bijzondere vondsten gevonden uit verschillende tijden. De meeste gevonden voorwerpen zijn dermate aangetast dat ze eerst goed moeten worden behandeld, schoongemaakt en vervolgens nader worden onderzocht en beschreven.’
Er zijn onder andere munten gevonden, maar ook een duivenring uit een latere periode en ijzeren voorwerpen die een beeld geven van de geschiedenis van De Ommerschans. ‘Het archeologisch onderzoek van de vondsten gebeurt momenteel in De Veldschuur in Staphorst’, vervolgt Bemboom zijn verhaal. ‘Dit onder deskundige leiding van een archeoloog.’ Volgens Bemboom zijn de vondsten in goede handen van de Archeologische Werkgemeenschap te Staphorst. Hij kan het weten want Willem Bemboom is zelf archeoloog-veldtechnicus en als zodanig ook als adviseur betrokken bij de stichting. ‘Alle vondsten die gedaan worden en waarvan de verwachting is dat deze ouder zijn dan 50 jaar moeten bij de burgemeester (in dit geval van de gemeente Ommen) gemeld worden of bij de provinciaal archeoloog.
‘Een particuliere vinder mag de vondsten in de regel houden, maar de voorwerpen die gevonden zijn onder archeologische begeleiding gaan na onderzoek naar de provincie. ‘Als stichting moeten we dan weer met de provincie om de tafel gaan zitten om een overeenkomst te sluiten voor (permanente) bruikleen van de vondsten. Het zou natuurlijk prachtig zijn’, denkt Willem Bemboom hardop, ‘dat we in de toekomst een eigen ruimte krijgen waar al deze vondsten tentoongesteld kunnen worden. Maar zolang nog niet alle plannen in de Ommerschans gerealiseerd zijn, zou een plaats in het Streekmuseum van Ommen een prima alternatief zijn. De vondsten zijn heel bijzonder en het aantal is boven iedere verwachting.’
Het enthousiasme voor de vondsten is groot. Niet alleen bij Bemboom, maar bij alle betrokkenen van de Ommerschans. ‘We willen dit gebied graag behouden voor de toekomst. Het beter in kaart brengen van dit gebied is belangrijk en daarom voeren wij met diverse overheidsinstanties druk overleg. Het is ons streven om het mysterie van de Ommerschans, de historische belevenis van dit gebied, te realiseren.’ Als een van de eerste vervolgstappen staat het uitdiepen van de gracht op het programma. Ook dan zal er binnen de grachten, dus op het terrein van de schans, meer onderzoek plaatsvinden. ‘We hopen dan nog meer artefacten, bijzondere voorwerpen uit de rijke geschiedenis van deze locatie, tegen te komen’, aldus Bemboom, die ook hoopt op voorwerpen uit de vestingperiode 1598-1795.
Bron: Hans Berkenbos (via Willem Bemboom) – 9 november 2010
3201 Ommerschans – Schansweg
Omschrijving: Terrein van archeologische betekenis met de resten van een schans uit de Nieuwe tijd. De Ommerschans is aangelegd in de periode 1623-1628 ter bescherming van Groningen, Drenthe en Friesland voor aanvallen vanuit het zuiden en oosten. Na de vrede van Munster in 1648 raakt de schans vervallen, maar wordt in 1666 weer opgeknapt. Na in 1672 in handen te zijn gevallen van de troepen van Munster, wordt de schans in 1674 weer heroverd. In de periode 1735-1745 wordt de schans vernieuwd, maar alweer in 1787 verlaten.
In 1819 wordt het een dwangkolonie, waarna begonnen wordt met de bouw van een kazerne. Delen van de aanwezige grachten worden gedicht en de wallen worden deels geslecht. Het was een bedelaarskolonie waar tussen de 1500 en 2000 bedelaars te werk werden gesteld. Vanaf 1821 tot aan 1889, toen de kolonie werd opgeheven, zijn 5448 mensen op de begraafplaats aan de Balkerweg begraven.
De schans heeft in oorsprong een rechthoekige vorm. Van de buitengracht, met een breedte van circa 10 meter, is nog maar een klein deel aanwezig. Van de binnengracht, met een breedte van circa 40 meter, is nog ongeveer de helft zichtbaar. Binnen deze gracht bevinden zich de restanten van een omwalling. In centrum van het terrein ligt een vierkant grachtensysteem dat een gebied van circa 200 bij 200 meter omsluit. Hierbinnen waren de majoors woning, het wachthuis, de soldatenonderkomens, het arsenaal en het turfhuis gesitueerd.
| De Ommerschans geeft bodemschatten bloot | |
|
Klik op een foto voor een grotere afbeelding en blader vervolgens door de foto’s met de <- pijltjestoetsen -> |
|
 Afb. 4 koloniegeld ?
Afb. 4 koloniegeld ?
 Afb. 5 wapenstuiver 1682
Afb. 5 wapenstuiver 1682
 Afb. 6 broche met de letters R.O.G.
Afb. 6 broche met de letters R.O.G.
 Afb. 7 horlogesleutel
Afb. 7 horlogesleutel
 Afb. 8 knoop
Afb. 8 knoop
 Afb. 9 leerbeslag ?
Afb. 9 leerbeslag ?
 Afb. 10 onbekend
Afb. 10 onbekend
 Afb. 11 pootje
Afb. 11 pootje
 Afb. 1 10 cents 1880
Afb. 1 10 cents 1880
 Afb. 2 vingerhoedje
Afb. 2 vingerhoedje
 Afb. 3 slingerkogel ?
Afb. 3 slingerkogel ?
 Afb. 4 boek beslagstuk
Afb. 4 boek beslagstuk
 Afb. 5 loden kogel
Afb. 5 loden kogel
 Afb. 6 kolonie geld M:V:W 25 cent
Afb. 6 kolonie geld M:V:W 25 cent
 Afb. 7 penning ?
Afb. 7 penning ?
 Afb. 8 25 cents 1848
Afb. 8 25 cents 1848
 Afb. 9 onbekend voorwerpvermoedelijk een gewicht met een nummer 3 erop (1)
Afb. 9 onbekend voorwerp
vermoedelijk een gewicht met een nummer 3 erop (1)  Afb. 9 onbekend voorwerpvermoedelijk een gewicht met een nummer 3 erop (2)
Afb. 9 onbekend voorwerp
vermoedelijk een gewicht met een nummer 3 erop (2) Afb. 10 onbekend
Afb. 10 onbekend
 Afb. 11 uniform knoop
Afb. 11 uniform knoop
 Afb. 19 eetlepel
Afb. 19 eetlepel
 Afb. 14 horlogesleutel
Afb. 14 horlogesleutel
 Afb. 15 knopgewicht
Afb. 15 knopgewicht
 Afb. 16 broche
Afb. 16 broche
 Afb. 1 koloniegeld 1 S
Afb. 1 koloniegeld 1 S
 Afb. 2 schoengesp
Afb. 2 schoengesp
 Afb. 1 wol/linnenlood
Afb. 1 wol/linnenlood
 Afb. 2 1 gulden 1848
Afb. 2 1 gulden 1848
 Afb. 3 beslagstuk
Afb. 3 beslagstuk
Zoekers: Fred. Boers, Aaldert Huisman, Kasper van den Berghe en Willem Bemboom
Zoekers: Fred. Boers, Aaldert Huisman, Kasper van den Berghe en Willem Bemboom
 Detectiewerk door Aaldert Huisman van de AWN (Archeologische Werkgemeenschap Nederland) afd. Staphorst
Detectiewerk door Aaldert Huisman van de AWN (Archeologische Werkgemeenschap Nederland) afd. Staphorst
 Fundering van een gebouw uit de kolonietijd
Fundering van een gebouw uit de kolonietijd
|
|
| Bron: Willem Bemboom |
• • •
M.V.W. Staat voor Maatschappij van Weldadigheid. Zowel Veenhuizen als Ommerschans waren hier een onderdeel van.
MVW 25 ct is toch een gevangenis muntje uit Veenhuizen?
Ik heb ook zo één, en nog andere oude munten van Frisia uit 1605, Gelria duit uit 1761 eb eeb munt va Rex Philippus uit begin 1700.
Moeten ze naar een museum? Wat brengen ze op?
Hoi,
Hoe oud was de gevonden duivenring?
En waar is ie gebleven?
Ik verzamel ze namelijk!
Groet Johnny
Voeg een reactie toe